India-Pakistan Nuclear War: પરમાણુ યુદ્ધ થયું તો ભારત-પાક જ નહીં, અડધી દુનિયા થશે ખાક, કેટલા કરોડ થશે સાફ?

India-Pakistan Nuclear War: ગયા મહિને જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા ભયાનક આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ ચરમસીમાએ છે. આ હુમલામાં 26 લોકો માર્યા ગયા હતા. પહેલગામનો બદલો લેવા માટે ભારતે પાકિસ્તાની વિસ્તારમાં 'ઓપરેશન સિંદૂર' ચલાવ્યું. ત્યારબાદ, પાકિસ્તાન દ્વારા બદલો લેવાની ધમકીથી બે પરમાણુ સશસ્ત્ર પડોશીઓ વચ્ચે યુદ્ધનો ભય ઉભો થયો છે.

'ઓપરેશન સિંદૂર' હેઠળ ભારત દ્વારા આતંકવાદી છાવણીઓ પર કરવામાં આવેલા હુમલાને એપ્રિલમાં કાશ્મીરના પહેલગામમાં પ્રવાસીઓના હત્યાકાંડનો બદલો ગણાવવામાં આવ્યો છે. પરંતુ પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફે આ હુમલાને 'યુદ્ધનું કૃત્ય' ગણાવ્યું છે. તેમણે કહ્યું છે કે તેમનો દેશ આનો કડક જવાબ આપશે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારત અને પાકિસ્તાને ઘણા બધા પરમાણુ શસ્ત્રો એકઠા કર્યા છે. પરંતુ તેમનો ઉદ્દેશ યુદ્ધ રોકવાનો છે, યુદ્ધ શરૂ કરવાનો નહીં. જોકે, યુદ્ધના વધતા ભય વચ્ચે, ઘણા પાકિસ્તાની લશ્કરી અને રાજકીય વ્યક્તિઓએ ખુલ્લેઆમ પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગની ધમકી આપી છે.

શું છે બંને દેશોની નીતિ
પરમાણુ શસ્ત્રો અંગે ભારતની નીતિ 'પહેલા ઉપયોગ નહીં' ની છે. આનો અર્થ એ થયો કે જો ભારતીય દળો અથવા ભારતીય પ્રદેશો પર પરમાણુ હુમલો થશે તો જ તે પરમાણુ શસ્ત્રોથી જવાબ આપશે. પાકિસ્તાનની નીતિ તેના મોટા, મજબૂત અને સમૃદ્ધ પ્રાદેશિક હરીફ તરફથી પરમાણુ જોખમો અને પરંપરાગત લશ્કરી હુમલાઓનો સામનો કરવા માટે વ્યૂહાત્મક પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરવાની છે. જો બંને દેશો વચ્ચે પરમાણુ યુદ્ધ ફાટી નીકળે તો તેના પરિણામો ખૂબ જ વિનાશક આવી શકે છે. જો પાકિસ્તાન પહેલ કરે છે, તો માત્ર ભારત-પાકિસ્તાન જ નહીં પરંતુ અડધી દુનિયા તેનાથી પ્રભાવિત થશે.

આ પણ વાંચોઃ યુદ્ધની વચ્ચે તમારે શું કરવું જોઈએ અને શું ન કરવું જોઈએ? દરેકને ખબર હોવી જોઈએ આ વાત

કોની પાસે કેટલા હથિયારો છે?
પરમાણુ ક્ષમતાની દ્રષ્ટિએ બંને દેશો લગભગ સમાન છે. 2024ના ડેટાને ટાંકીને, યુએસ સ્થિત થિંક ટેન્ક આર્મ્સ કંટ્રોલ એસોસિએશને જણાવ્યું હતું કે ભારત પાસે લગભગ 172 પરમાણુ શસ્ત્રો છે, જ્યારે પાકિસ્તાન પાસે લગભગ 170 પરમાણુ શસ્ત્રો છે. કેટલાક વિશ્લેષણ સૂચવે છે કે પાકિસ્તાન પાસે 200 જેટલા વધુ શસ્ત્રો હોઈ શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પાકિસ્તાન ભારતના કોઈપણ આક્રમણ કે મોટા હુમલાને રોકવા માટે પોતાના પરમાણુ શસ્ત્રાગાર જાળવી રાખે છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં, પાકિસ્તાને ભારતને વધુ ઉશ્કેર્યા વિના કેવી રીતે બદલો લેવો તે નક્કી કરવું પડશે. અત્યાર સુધી, તેણે બદલો લેવા માટે અનેક ભારતીય વિમાનોને તોડી પાડવાનો દાવો કર્યો છે.

તેના પરિણામો કેટલા ઘાતક હશે?
જો આપણે ધારીએ કે બંને દેશો પાસે લગભગ 250 પરમાણુ શસ્ત્રો છે. તો આવી સ્થિતિમાં, સંશોધકોએ ભયંકર પરિણામોની ચેતવણી આપી છે. હથિયારની ક્ષમતાના આધારે, 5 થી 12.5 કરોડ લોકો તાત્કાલિક મૃત્યુ પામી શકે છે. ભારત અને પાકિસ્તાનના મુખ્ય શહેરો સંપૂર્ણપણે નાશ પામશે અથવા રહેવાલાયક નહીં રહે. આ બધી જગ્યાએ માળખાગત સુવિધાઓ તૂટી પડશે. આરોગ્યસંભાળ, પરિવહન, ઊર્જા અને નાણાકીય ક્ષેત્રો બરબાદ થઈ જશે. પણ વિનાશ અહીં અટકશે નહીં. ધુમાડા અને આગના તોફાનો સમગ્ર વાતાવરણને અસર કરશે. આ ફક્ત ભારતીય ઉપખંડને જ નહીં પરંતુ સમગ્ર પૃથ્વીને અસર કરશે. આનાથી દુષ્કાળ પડી શકે છે જે અબજો લોકોને અસર કરી શકે છે.

આ હથિયાર કેવી રીતે કામ કરે છે?
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે પરમાણુ યુદ્ધ થાય તો, જે વિસ્તારમાં પરમાણુ હથિયાર છોડવામાં આવશે ત્યાં તેજસ્વી ઝબકારો સાથે એક વિશાળ અગનગોળો નીકળશે. આ એટલું ભયંકર હશે કે કેટલાક કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં બધું બળીને રાખ થઈ જશે. તેનાથી કેટલું નુકસાન થશે તે પણ તે પરમાણુ બોમ્બની ક્ષમતા પર આધાર રાખે છે. આ વિસ્ફોટથી ઉત્પન્ન થતો પ્રકાશ એટલો તેજસ્વી હશે કે લોકો આંધળા થઈ જશે. અગ્નિનો ગોળો મોટી માત્રામાં હવા પોતાની તરફ ખેંચશે, જેના કારણે લોકો ગૂંગળામણથી મૃત્યુ પામશે. જ્યારે ગરમ હવા શ્વાસ દ્વારા શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે લોકો અંદરથી સંપૂર્ણપણે બળી જશે. હાડકાં પણ પીગળી જશે.

આ પણ વાંચોઃ કર્નલ સોફિયા કુરેશી અને વિંગ કમાન્ડર વ્યોમિકા સિંહને કેટલો મળે છે પગાર, જાણો

ઓઝોન સ્તરને પણ અસર કરશે
પરમાણુ વિસ્ફોટમાંથી નીકળતો કાર્બન વાદળો સંપૂર્ણપણે કાળા થઈ જશે અને થોડા જ સમયમાં અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં ફેલાઈ જશે, જેનાથી સૂર્યના કિરણો પૃથ્વી પર પહોંચતા અટકી જશે. આ કાળા વાદળોથી થતા એસિડ વરસાદને કારણે લાખો લોકો એક સાથે મૃત્યુ પામશે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે, આ વાદળો ગાયબ થવામાં વર્ષો લાગી શકે છે. પરમાણુ વિસ્ફોટની સૌથી મોટી અસર ઓઝોન સ્તર પર જોવા મળે છે. કાર્બનથી બનેલા વાદળો ઓઝોન સ્તરના 70 ટકા ભાગનો નાશ કરી શકે છે. આ પછી, અવકાશમાંથી આવતા અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો માનવજાત અને વનસ્પતિના અસ્તિત્વ પર પણ ગંભીર અસર કરશે. પરમાણુ યુદ્ધ પછી દેશને જે નુકસાન થશે તેમાંથી ભરપાઈ કરવું ખૂબ મુશ્કેલ હશે. આર્થિક અને સામાજિક માળખું બનાવવામાં ઘણા દાયકાઓ લાગશે.

બંને દેશો વચ્ચે શું કરાર છે?
દાયકાઓની દુશ્મનાવટ અને શંકા છતાં, ભારત અને પાકિસ્તાને 'બિન-પરમાણુ આક્રમણ કરાર' (Non-Nuclear Aggression Agreement) પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. આ કરાર 31 ડિસેમ્બર 1988 ના રોજ હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યો હતો અને 27 જાન્યુઆરી 1991 થી અમલમાં છે. આ તેમને એકબીજાના પરમાણુ પ્લાન્ટ પર હુમલો કરવાથી અટકાવે છે. પરમાણુ સ્થાપનો અને પ્લાન્ટ્સ સામે હુમલા પર પ્રતિબંધના ભાગ રૂપે, બંને પક્ષો 1992 થી દર જાન્યુઆરીમાં તેમના પરમાણુ પ્લાન્ટ્સ અને ઇન્સ્ટોલેશન્સની યાદીઓનું આદાન-પ્રદાન કરે છે. તેઓએ સતત 34 વર્ષથી યાદીઓનું આદાન-પ્રદાન કર્યું છે. જોકે, બંને દેશોએ વૈશ્વિક અપ્રસાર સંધિ પર હસ્તાક્ષર કર્યા નથી જેનો ઉદ્દેશ્ય પરમાણુ શસ્ત્રો અને શસ્ત્રો ટેકનોલોજીના પ્રસારને રોકવાનો છે.

9 દેશ જેની પાસે પરમાણુ હથિયાર
ફેડરેશન ઓફ અમેરિકન સાયન્ટિસ્ટ્સ (FAS) અનુસાર, વિશ્વભરમાં ફક્ત નવ દેશો પાસે પરમાણુ શસ્ત્રો છે. 2025 ની શરૂઆત સુધીમાં તેમની પાસે અંદાજે 12,331 શસ્ત્રો હશે.

આ પણ વાંચોઃ યુદ્ધ થાય તો સામાન્ય લોકો પર થાય છે આ અસર, ભોગવવા પડે છે ખરાબ પરિણામ! જાણો દરેક વિગત

આ દેશોમાં શામેલ છે-
1 યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ
2 રશિયા
3 યુનાઇટેડ કિંગડમ (યુકે)
4 ફ્રાન્સ
5 ચીન
6 ઉત્તર કોરિયા
7 ભારત
8 પાકિસ્તાન
9 ઇઝરાયલ

એફએએસે કહ્યું કે સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા અને રશિયાની પાસે વિશ્વના કુલ પરમાણુ હથિયારોના લગભગ 88 ટકા અને સેના દ્વારા ઉપયોગ માટે ઉપલબ્ધ 84 ટકા હથિયાર છે. એફએએસનું કહેવું છે કે અમેરિકા પોતાના પરમાણુ ભંડારને ઘટાડી રહ્યું છે, જ્યારે ફ્રાન્સ અને ઇઝરાયલની પાસે અપેક્ષાકૃત સ્થિર ભંડાર છે. પરંતુ તેમ માનવામાં આવી રહ્યું છે કે ચીન, ભારત, ઉત્તર કોરિયા, પાકિસ્તાન અને યુનાઇટેડ કિંગડમ અને સંભવતઃ રશિયા પણ પોતાના ભંડારમાં વધારો કરી રહ્યું છે.