RBI દેશવાસીઓને આપશે સૌથી મોટી ભેટ? SBIના રિપોર્ટથી જાગી લોકોની આશા

RBI Jumbo Rate Cut:  જૂન મહિનામાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા રેપો રેટમાં મોટો ઘટાડો કરી શકે છે. આ ઘટાડાથી સામાન્ય લોકોને ફાયદો થશે, પરંતુ તેનાથી લોનની માંગ પણ વધશે. સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI) ના સંશોધન અહેવાલ મુજબ, RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાની આગેવાની હેઠળની છ સભ્યોની MPC એ પણ તેની એપ્રિલ નીતિમાં વલણને તટસ્થથી ઉદાર બનાવવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આનાથી બેંકોને લોન વિતરણમાં પણ મદદ મળશે.  

SBI ના સંશોધન અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે હાલમાં આર્થિક અનિશ્ચિતતાઓ યથાવત છે અને લોન વિતરણ પણ ધીમું પડી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, જો RBI વ્યાજ દરોમાં મોટો ઘટાડો કરે છે, તો તે બેંકિંગ સિસ્ટમમાં નવું જીવન લાવી શકે છે અને લોકો માટે લોન લેવાનું સસ્તું થશે. અહેવાલમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે જો RBI જૂન નીતિમાં દરોમાં 50 બેસિસ પોઇન્ટનો ઘટાડો કરે છે, તો તે સમગ્ર નાણાકીય નીતિ ચક્રમાં કુલ 100 બેસિસ પોઇન્ટના ઘટાડા તરફનું પ્રથમ પગલું હોઈ શકે છે.

અહેવાલ મુજબ, ફેબ્રુઆરીથી શરૂ થતા ઘટાડા ચક્ર દરમિયાન દરમાં એક ટકા સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે. ફેબ્રુઆરી અને એપ્રિલમાં રેપો રેટ ઘટાડ્યા પછી ઘણી બેંકોએ તાજેતરમાં તેમના રેપો લિંક્ડ EBLR ઘટાડ્યા છે. હવે, લગભગ 60.2 ટકા લોન બાહ્ય બેન્ચમાર્ક આધારિત ધિરાણ દર (EBLR) સાથે જોડાયેલી છે. 35.9 ટકા લોન માર્જિનલ કોસ્ટ આધારિત ધિરાણ દર એટલે કે MCLR સાથે જોડાયેલી છે. MCLR મૂળભૂત રીતે લાંબા ગાળાની લોન માટે છે.  

RBI એ ફેબ્રુઆરી 2025 અને એપ્રિલ 2025 માં બે વાર રેપો રેટમાં 0.25-0.25 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો કર્યો છે. આનાથી રેપો રેટ 6% સુધી ઘટી ગયો છે. એપ્રિલની નાણાકીય નીતિમાં, RBI એ પોતાનું વલણ 'તટસ્થ' થી બદલીને 'ઉદાર' કર્યું છે, એટલે કે, હવે RBI અર્થતંત્રને ટેકો આપવા માટે વધુ નિર્ણયો લઈ શકે છે.  

60.2% લોન હવે બાહ્ય બેન્ચમાર્ક આધારિત વ્યાજ દર (EBLR) સાથે જોડાયેલી છે. 35.9% લોન MCLR સાથે જોડાયેલી છે, જે બેંકોના ખર્ચ પર આધારિત છે અને ધીમે ધીમે ગોઠવાય છે. રિપોર્ટ અનુસાર, આવું પહેલીવાર થઈ રહ્યું છે જ્યારે વ્યાજ દર ઓછા હોય ત્યારે બેંક થાપણોના વ્યાજ દર ઝડપથી ઘટી રહ્યા છે. બચત ખાતાઓ પરના વ્યાજ દર ઘટીને 2.7% થઈ ગયા છે. ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ પરના વ્યાજ દરમાં પણ 30 થી 70 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે.

જો RBI શુક્રવારે દરમાં 50 બેસિસ પોઈન્ટનો ઘટાડો કરે છે, તો હોમ લોન, કાર લોન અને પર્સનલ લોન સસ્તી થઈ શકે છે. EMI માં રાહત મળી શકે છે. નવી લોન લેનારાઓને ફાયદો થશે. પરંતુ FD અને બચત ખાતા પર થાપણદારોને મળતું વ્યાજ વધુ ઘટી શકે છે.

રિપોર્ટ અનુસાર, દેશની કોમર્શિયલ બેંકોની ક્રેડિટ ગ્રોથ (લોન ધિરાણ દર) 16 મે, 2025 સુધીમાં ઘટીને 9.8% થઈ ગઈ છે, જ્યારે ગયા વર્ષે આ દર 19.5% હતો. આ સૂચવે છે કે બજારમાં લોન લેવાની માંગ નબળી પડી છે.