ચીનના મળ્યો એક એવો ખજાનો જે દુનિયા માટે બની શકે છે ખતરો, શું છે Zirconium?

ચીને ફરી એકવાર ખનિજ સંસાધનોની દુનિયામાં મોટી સફળતા મેળવી છે, શિનજિયાંગ પ્રાંતના કુબાઈ બેસિનમાં તેને જમીન નીચે ઝિર્કોનિયમનો વિશાળ ભંડાર મળ્યો છે. આ દુર્લભ ધાતુનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે પરમાણુ અને રક્ષા ક્ષેત્રમાં થાય છે. આ શોધથી ચીનની આત્મનિર્ભરતા અને વ્યૂહાત્મક શક્તિમાં વધારો થવાની અપેક્ષા છે.

થોડા સમય પહેલા ચીનને યુરેનિયમનો પણ એક મોટો ભંડાર મળ્યો હતો, જે પરમાણુ બોમ્બ બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ હોય છે. યુરેનિયમ પછી હવે ઝિર્કોનિયમની શોધ પછી એ સ્પષ્ટ છે કે ચીન તેની પરમાણુ શક્તિને આગામી તબક્કામાં લઈ જઈ શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર આ ચીનમાં ઝિર્કોનિયમના વર્તમાન ભંડાર કરતાં લગભગ ચાર ગણું વધારે છે.

ઝિર્કોનિયમ એક ખૂબ જ મજબૂત, હલકું અને ગરમી પ્રતિરોધક ધાતુ હોય છે. તેનો ઉપયોગ પરમાણુ રિએક્ટરમાં ફ્યૂલ રોડ્સના ક્લેડીંગમાં કરવામાં આવે છે. કારણ કે તે ન્યુટ્રોનને શોષી શકતું નથી. આ ઉપરાંત તેનો ઉપયોગ મિસાઇલો, રોકેટ અને સ્પેસ ટેક્નોલોજીમાં પણ થાય છે. તેની આ વિશેષતા તેને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને સંવેદનશીલ બનાવે છે.

નિષ્ણાતોના મતે, કુબાઈ બેસિનમાં ઝિર્કોનિયમની ઉત્પત્તિ સમુદ્ર કિનારામાંથી નહીં, પરંતુ પ્રાચીન તળાવો અને નદીઓમાંથી થયું છે. ત્યાંના ક્ષારયુક્ત ખડકોએ લાખો વર્ષોથી આ ખજાનાને આકાર આપ્યો છે. આનો અર્થ એ છે કે ભવિષ્યમાં વધુ નવા ખનિજ ક્ષેત્રો ઉભરી શકે છે.

ચીન અત્યાર સુધી ઝિર્કોનિયમનો 90% ભાગ આયાત કરતું હતું, મુખ્યત્વે ઓસ્ટ્રેલિયાથી. પરંતુ આ નવી શોધ પછી તે આ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભર બની શકે છે. આનાથી તેના વ્યવસાય અને વ્યૂહાત્મક નિર્ણયો પર મોટી અસર પડશે અને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન પર અસર પડશે.

ઝિર્કોનિયમ મળવાથી ચીનને રક્ષા ટેકનોલોજીમાં મોટો ફાયદો થશે. મિસાઇલ ગાઈડેન્સ સિસ્ટમ, રોકેટ એન્જિન, હીટ શિલ્ડ અને સ્ક્રેમજેટ જેવા ઉપકરણોમાં તેનો ઉપયોગ સામાન્ય છે. આનાથી ચીનની લશ્કરી ક્ષમતા અને ટેકનોલોજીમાં ઘણો વધારો થઈ શકે છે.

હવે જ્યારે ચીન પાસે આટલું બધું ઝિર્કોનિયમ છે, તો તે અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશો માટે ચિંતાનો વિષય છે. નિષ્ણાતો માને છે કે, જો અમેરિકા આ ધાતુના નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકે છે, તો ચીનની આ શોધ તેની વ્યૂહાત્મક સંપ્રભુતાને મજબૂત બનાવશે.

ઝિર્કોનિયમનો ઉપયોગ ફક્ત પરમાણુ ઉર્જા કે રક્ષા ક્ષેત્રમાં જ નહીં, પરંતુ એરોસ્પેસ અને ત્યાં સુધી કે ઝવેરાતમાં પણ થાય છે. ઝવેરાતમાં વપરાતો ઝિર્કોન રત્ન આ ધાતુમાંથી બનાવવામાં આવે છે. તેના બહુહેતુક ગુણધર્મો તેને દરેક ક્ષેત્ર માટે મૂલ્યવાન બનાવે છે.