દરરોજ 700થી વધુ લોકો બને છે કૂતરાનો શિકાર, ટોપના 5 રાજ્યોમાં ગુજરાત સામેલ

દેશભરમાં કૂતરા કરડવાના બનાવો સતત વધી રહ્યા છે અને હવે ગુજરાત આ બાબતમાં ભારતના ટોચના 5 રાજ્યોની યાદીમાં સામેલ થઈ ગયું છે. સરકારી આંકડાઓની વાત કરીએ તો રાજ્યમાં દર વર્ષે કૂતરા કરડવાના સરેરાશ કેસ 2.41 લાખથી વધુ છે, એટલે કે, દરરોજ 700 થી વધુ કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે. આ પરિસ્થિતિ હવે આરોગ્ય વ્યવસ્થા પર દબાણ તો વધારી રહી છે જ, પરંતુ સામાન્ય લોકો માટે પણ ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની ગઈ છે.

તાજેતરની ઘટનાઓની વાત કરીએ તો 8 ઓગસ્ટના રોજ વડોદરાના ડભોઈમાં 3 કલાકમાં 30થી વધુ લોકોને કૂતરાઓએ કરડ્યા હતા. 6 ઓગસ્ટના રોજ અમરેલીમાં શનિવારે એક કૂતરો તેના પિતાની સામે બે વર્ષના બાળકને જડબામાં પકડીને ભાગી ગયો હતો, જેને પિતાએ ખૂબ જ મુશ્કેલીથી બચાવ્યો હતો. 4 ઓગસ્ટના રોજ છોટા ઉદેપુરમાં કૂતરાના કરડવાથી 3 વર્ષના માસૂમ વંશનું મૃત્યુ થયું હતું. 5 જૂનના રોજ મહેસાણાના ખેરાલુમાં 44 વર્ષની મહિલાનું રેબીઝના કારણે મૃત્યુ થયું હતું. 13 મેના રોજ અમદાવાદના હાથીજણમાં એક પાલતુ કૂતરાએ પરિવારના સભ્યોની સામે 4 મહિનાના માસૂમ બાળકને કરડીને મારી નાખ્યો હતો. આવા ઘણા બધા કિસ્સાઓ છે જે હવે ગભરાટનું કારણ બની ગયા છે.

અમદાવાદમાં પ્રાણીઓના કરડવાના 29,206 કેસ
અમદાવાદ શહેરની અસારવા સિવિલ હોસ્પિટલમાં વર્ષ 2023 થી મે 2025 દરમિયાન પ્રાણીઓના કરડવાના કુલ 29,206 કેસ નોંધાયા હતા. આનો અર્થ એ થયો કે દરરોજ સરેરાશ 33 દર્દીઓ ફક્ત સારવાર માટે આ હોસ્પિટલમાં પહોંચે છે. હોસ્પિટલના સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ ડૉ. રાકેશ જોશીના જણાવ્યા અનુસાર, અસારવા સિવિલ હોસ્પિટલમાં નોંધાયેલા પ્રાણીઓના કરડવાના લગભગ 95% કેસ કૂતરા કરડવાના છે. આમાં 17,789 પુરુષો, 5,696 મહિલાઓ અને 5,721 બાળકોનો સમાવેશ થાય છે.

કયા પ્રાણીઓ ફેલાય છે રેબીઝ?
રેબીઝ નામનો વાયરસ કૂતરા અને બિલાડી, વાંદરા અને ચામાચીડિયા જેવા અન્ય પ્રાણીઓના કરડવાથી શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. આ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીના લાળ દ્વારા ફેલાય છે અને સીધો સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમ પર હુમલો કરે છે. ડૉક્ટરના મતે શરીરમાં પ્રવેશ્યા પછી આ વાયરસ 3 થી 12 અઠવાડિયામાં મગજ અને કરોડરજ્જુ સુધી પહોંચી શકે છે. એકવાર તે મગજમાં પહોંચી જાય પછી તેની અસર ઝડપથી વધે છે, જેના કારણે દર્દી લકવાગ્રસ્ત થઈ શકે છે અને કોમામાં જઈ શકે છે. આ ઉપરાંત મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં લક્ષણો દેખાવામાં એક વર્ષ જેટલો સમય લાગી શકે છે, પરંતુ ત્યાં સુધીમાં ખૂબ મોડું થઈ ગયું હોય છે.

ડોકટરો અને આરોગ્ય નિષ્ણાતો સલાહ 
કોઈપણ પ્રાણીના કરડવાના કિસ્સામાં પ્રાથમિક સારવારની સાથે તાત્કાલિક હડકવા વિરોધી રસી લેવી જરૂરી છે. કોઈપણ વિલંબ જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. કૂતરા કરડવાની ઘટનાઓ હવે ફક્ત સ્થાનિક સમસ્યા નથી રહી, પરંતુ તે એક ગંભીર જાહેર આરોગ્ય સંકટ બની ગઈ છે. તેના વિશે જાગૃતિ, સમયસર સારવાર અને સરકાર દ્વારા યોગ્ય નિયંત્રણ પગલાં અપનાવવા એ સમયની જરૂરિયાત છે.

30 હજારથી વધુ કૂતરાઓનું નસબંધીકરણ
છેલ્લા એક વર્ષમાં મહાનગરપાલિકાએ ૩૦ હજારથી વધુ કૂતરાઓના નસબંધીકરણ માટે 2.5 કરોડ રૂપિયાથી વધુ ખર્ચ કર્યો છે. જ્યારે, એક સર્વે મુજબ અમદાવાદ શહેરમાં 2 લાખથી વધુ રખડતા કૂતરાઓ છે. આવી સ્થિતિમાં તંત્રની નસબંધીકરણ પ્રક્રિયા ખૂબ જ ધીમી ગતિએ આગળ વધી રહી હોય તેવું લાગે છે. અમદાવાદ શહેરમાં છેલ્લા 2 દાયકાથી રખડતા કૂતરાઓને પકડીને તેમને નસબંધી કરવાનું કામ સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ માટે એજન્સીને પ્રતિ કૂતરા 930 રૂપિયા ચૂકવવામાં આવી રહ્યા છે. તેમ છતાં કૂતરા કરડવાના બનાવો સતત વધી રહ્યા છે.