'RBI Stop: રિઝર્વ બેંકે આ ત્રણ નોટ છાપવાની કરી દીધી બંધ, જણાવ્યું કારણ

RBI News: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના નવા વાર્ષિક રિપોર્ટમાં દેશમાં ચાલી રહેલી નોટ અને સિક્કા સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ અને કામની વાત સામે આવી છે. આવો તમને સરળ ભાષામાં સમજાવીએ કે તમારા ખિસ્સામાં જે નોટ છે, તેના વિશે  RBI શું કહે છે.

₹2000 ની નોટ હવે લગભગ પરતઃ સૌથી પહેલા વાત 2000 રૂપિયાના નોટની. રિઝર્વ બેંકે તેને ચલણમાંથી હટાવવાની પ્રક્રિયા પાછલા વર્ષે શરૂ કરી હતી. હવે લેટેસ્ટ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું કે માર્ચ 2025 સુધી કુલ ₹3.56 લાખ કરોડમાંથી 98.2% નોટ બેકમાં પરત આવી ગઈ છે. એટલે કે આ નોટ હવે બજારમાં ખૂબ ઓછી બચી છે.

₹500 ની નોટ બની સૌથી વધુ પોપુલર
આજની તારીખમાં સૌથી વધુ ઉપયોગ 500 રૂપિયાની નોટનો થઈ રહ્યો છે. નોટની કુલ સંખ્યામાં તેની ભાગીદારી 40.9 ટકા છે અને જો વાત કુલ મૂલ્યની કરીએ તો તે 86% ભાગ ઘરાવે છે.

આ પણ વાંચો- ધનવાન કેવી રીતે બનવું? આ 9 ઈન્વેસ્ટમેન્ટ ટિપ્સ તમારું જીવન બદલી નાખશે

આ નોટ હવે છપાશે નહીં
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ તે પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે  ₹2, ₹5 અને ₹2000 ની નોટ હવે છપાશે નહીં. એટલે કે તેનો નવો સ્ટોક આવશે નહીં.

RBI Annual Report: રિપોર્ટમાં 13 મોટી વાતો બેંક નોટને લઈને જણાવવામાં આવી છે...

1. નાણાકીય વર્ષ 2025માં પણ 2000 રૂપિયાની નોટોનું નોટબંધી ચાલુ રહ્યું. માર્ચ 2025 સુધીમાં, કુલ 3.56 લાખ કરોડ રૂપિયાની નોટોમાંથી 98.2% બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પાછી આવી ગઈ છે.

2. નાણાકીય વર્ષ 2025માં કુલ નોટોના 40.9% ₹500 નોટો હતી. આ નોટોનું મૂલ્ય પણ સૌથી વધુ હતું - કુલ નોટોના 86%.

3. ₹2, ₹5 અને ₹2000ની નોટો હવે છાપવામાં આવી રહી નથી.

4. નાણાકીય વર્ષ 2025માં સિક્કાઓની સંખ્યામાં 3.6% અને મૂલ્યમાં 9.6%નો વધારો થયો. ₹1, ₹2 અને ₹2 ના સિક્કાઓ વોલ્યુમના 81.6% હતા.

5. ડિજિટલ કરન્સી  (e₹) ની વેલ્યૂ FY25 માં 334 ટકા વધી ₹1,016.5 કરોડ થઈ ગઈ. ₹500 મૂલ્ય વર્ગના e₹-R  નો હિસ્સો 84.4 ટકા રહ્યો.

6. ₹2000, ₹10 અને ₹20 સહિત કેટલીક મૂલ્ય શ્રેણીઓમાં નકલી નોટોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે જ્યારે ₹200 અને ₹500 માં વધારો થયો છે.

આ પણ વાંચોઃ ₹1100 નો શેર ₹60 પર પહોંચ્યો, હવે કોર્ટે કંપનીના બેંક ખાતા ફ્રીઝ કરવાની મંજૂરી આપી

7. બેંકનોટ બ્રિકેટ્સનો પર્યાવરણને અનુકૂળ નિકાલ - આનો ઉપયોગ હવે પાર્ટિકલ બોર્ડ ફર્નિચર અને આંતરિક સામગ્રી બનાવવા માટે કરવામાં આવશે.

8. નાણાકીય વર્ષ 25 માં નોટ છાપવા પર ખર્ચવામાં આવેલ ₹6372.8 કરોડ, જે ગયા વર્ષ કરતા વધારે છે.

9. નાણાકીય વર્ષ 25 માં જૂની અને ગંદી નોટોના નિકાલમાં 12.3% નો વધારો થયો - કુલ 2.38 લાખ લાખ નોટોનો નાશ કરવામાં આવ્યો.

૧૦. 'સા-મુદ્રા' નામનો એક નવો પ્રોજેક્ટ ચલણ વ્યવસ્થાપનના ડિજિટાઇઝેશન અને ઓટોમેશન પર કામ કરી રહ્યો છે.

11. બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ (BIS) એ નોટ સોર્ટિંગ મશીનો (NSM) માટે એક નવું ધોરણ બહાર પાડ્યું છે. બેંકો હવે 1 નવેમ્બર ૨૦૨૫ થી ફક્ત BIS પ્રમાણિત મશીનોનો ઉપયોગ કરશે.

12. મોબાઇલ કોઇન વાન (MCV) અને 'કોઇન મેલા' જેવી પહેલ નાની નોટો અને સિક્કાઓની પહોંચ વધારી રહી છે.

13. 'MANI એપ' ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક પ્રમોશનલ ઝુંબેશ શરૂ કરવામાં આવી હતી, જે દૃષ્ટિહીન લોકો માટે નોટોની ઓળખ કરે છે.