અહીં રહેવું પડે છે એલર્ટ! હોળી પર ભૂલથી છોકરો કોઈ કુંવારી છોકરી પર રંગ છાંટે તો કરવા પડે છે એની સાથે લગ્ન!

Unique Holi Tradition : લોકો આખું વર્ષ હોળીની રાહ જોતા હોય છે. રંગોના આ તહેવારમાં દરેક વ્યક્તિ પોતાની અંદરની કડવાશોને ભૂલીને એકબીજાને રંગ લગાવે છે. આપણા દેશમાં હોળીનો તહેવાર પણ વિવિધ રાજ્યો અને વિસ્તારોમાં અલગ અલગ રીતે ઉજવવામાં આવે છે. ક્યાંક હોળી પર છોકરો અને છોકરી એકબીજાને રંગ લગાવે છે અને એકબીજાને જીવનસાથી તરીકે પસંદ કરે છે, તો કેટલીક જગ્યાએ જો છોકરો ભૂલથી પણ છોકરીને લાલ રંગ લગાવે છે તો તેણે તેની સાથે લગ્ન કરવા પડે છે.

ખરેખર, સાંથલ આદિવાસી સમાજમાં ફૂલો અને પાણીથી હોળી રમવાની પરંપરા છે. આ આદિવાસી સમાજ હોળીને બાહા તહેવાર તરીકે ઉજવે છે. વિવિધ રંગોના અહીં ઘણા અર્થ છે. અહીં હોલ દરમિયાન જો કોઈ છોકરો સમાજની કોઈપણ કુંવારી છોકરી પર રંગ લગાવે તો તેણે છોકરી સાથે લગ્ન કરવા પડે છે અને જો તે આવું ન કરે તો તેને સજા થાય છે. જેમાં તેણે ભારે દંડ ભરવો પડે છે.

હકીકતમાં, ઝારખંડના આદિવાસી સમાજમાં રંગોત્સવની ઉજવણી અગાઉથી જ સારી રીતે શરૂ થઈ જાય છે. આ સમય દરમિયાન સંથાલ આદિવાસી સમુદાયના લોકો ધનુષ અને બાણની પૂજા કરે છે. તેઓ ઢોલ નગારા વગાડીને જોરશોરથી નૃત્ય કરે છે અને એકબીજા પર પાણી નાંખે છે. બાહાના દિવસે પણ પાણી નાખવાનો નિયમ છે. જે સંબંધોમાં મજાક થાય છે તેની સાથે પાણીની હોળી રમી શકાય છે.

જો કોઈ છોકરો કુંવારી છોકરી પર રંગ લગાવે તો સમાજની પંચાયત છોકરીના લગ્ન કરાવે છે. જો યુવતી લગ્નના પ્રસ્તાવને સ્વીકારતી નથી, તો સમાજ રંગ નાખવાના ગુનામાં યુવકની તમામ મિલકત યુવતીના નામે ટ્રાન્સફર કરવાની સજા કરી શકે છે. આ નિયમ ઝારખંડના પશ્ચિમ સિંહભૂમથી લઈને પશ્ચિમ બંગાળના જલપાઈગુડી સુધીના વિસ્તારમાં લાગુ છે. આ જ કારણ છે કે સંથાલ સમાજનો છોકરો કોઈ છોકરી સાથે રંગ રમતો નથી. પરંપરા અનુસાર, માણસ માત્ર પુરુષ સાથે જ હોળી રમી શકે છે.

આદિવાસી સમાજમાં પણ પ્રકૃતિ પ્રત્યે સંપૂર્ણ આદર છે, તેથી આ દિવસે પ્રકૃતિની પૂજા કરવાનો રિવાજ છે. આ દિવસે પુરુષો અને સ્ત્રીઓ તેમના કાનમાં ફૂલ અને પાંદડા લગાવે છે. સાંથલ સમાજનું માનવું છે કે જેમ પાંદડાનો રંગ બદલાતો નથી તેમ આપણો સમાજ પણ તેની પરંપરાઓ અકબંધ રાખશે. જે બાહા તહેવાર પર પૂજા કરે છે તે નાયકી બાબા તરીકે ઓળખાય છે. પૂજા પછી તે સુખા, મહુઆ અને સાલના ફૂલોનું વિતરણ કરે છે. આ પૂજા સાથે સંથાલ સમાજમાં લગ્નની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. સંથાલ સમુદાયમાં કેટલાક સ્થળોએ રંગો સાથે રમીને વન્યજીવોનો શિકાર કરવાની પરંપરા છે. શિકાર દરમિયાન માર્યા ગયેલા વન્યજીવોને રાંધવામાં આવે છે અને બધા સાથે બેસીને ખાય છે.